ต้นชาฮกเกี้ยน ไม้ประดับทรงพุ่ม อาจจะเป็นที่รู้จักและคุ้นหน้าคุ้นตากันดีในแวดวงคนรักการจัดสวน แต่สำหรับมือใหม่เพิ่งมีบ้าน หรือเพิ่งหัดจัดสวน อาจจะยังสงสัยว่า ต้นชาฮกเกี้ยนคืออะไร มีที่มามาจากไหน ลักษณะของต้นเป็นอย่างไร วิธีการขยายพันธุ์ การปลูก และการดูแลต้องทำอย่างไร รวมถึงประโยชน์คืออะไร วันนี้เรามีคำตอบเกี่ยวกับต้นไม้ชนิดนี้มาให้ทำความรู้จักกันมากขึ้นค่ะ

       ต้นชาฮกเกี้ยน ภาษาอังกฤษ คือ Fukien Tea มีชื่อพื้นเมืองหลายชื่อ ไม่ว่าจะเป็น ชาดัดใบมัน ข่อยจีน ชาญวน และชาญี่ปุ่น มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Carmona retusa (Vahl) Masam. จัดอยู่ในวงศ์ Boraginaceae ต้นกำเนิดอยู่ในประเทศจีน เป็นไม้ทรงพุ่มขนาดเล็กถึงขนาดกลาง แตกกิ่งก้านและใบเป็นพุ่มแน่น คนนิยมนำมาปลูกเป็นไม้ประดับหรือตัดแต่งให้เป็นรูปทรงต่าง ๆ เพื่อตกแต่งสวน และนิยมนำมาปลูกทำเป็นแนวรั้วกำแพงบ้าน     

ลักษณะทั่วไปของต้นชาฮกเกี้ยน
          ต้นชาฮกเกี้ยน มีลักษณะทางพฤกษศาสตร์ ดังนี้

ลำต้น มีลักษณะตั้งตรง เปลือกลำต้นมีสีน้ำตาลแตกเป็นสะเก็ด แตกกิ่งก้านเป็นพุ่มทรงรูปไข่ กว้างประมาณ 0.3-1 เมตร มีความสูงได้ถึง 1-2 เมตร

ใบเดี่ยวขนาดเล็ก เรียงสลับตรงข้ามกัน โคนใบสอบ ปลายใบมน ขอบใบเรียบ มีความกว้างประมาณ 2-4 ซม. และยาวประมาณ 2-5 ซม. มีสีเขียวเข้มเป็นมันวาว

ดอก มีขนาดเล็กสีขาว มีกลีบดอก 5 กลีบ บานเต็มที่กว้างประมาณ 0.8 มม. ออกเป็นช่อกระจุกอยู่ตามซอกใบ ประมาณ 3-5 ดอก ต่อ 1 ช่อ ออกดอกตลอดทั้งปี

ผลกลม เปลือกมีสีส้มอมแดง มีเมล็ดอยู่เพียง 1 เมล็ด

       วิธีการขยายพันธุ์และการปลูกต้นชาฮกเกี้ยน
       ต้นชาฮกเกี้ยน นิยมนำมาขยายพันธุ์ด้วยการปักชำ โดยใช้พันธุ์ที่สมบูรณ์แข็งแรง อายุไม่แก่หรืออ่อนเกินไป ตัดกิ่งเป็นแนวเฉียง 45 องศา ตรงใต้ข้อให้มีความยาวประมาณ 3-6 นิ้ว จากนั้นนำกิ่งพันธุ์ปักชำลงไปในถุงเพาะชำที่รองด้วยแกลบดำ กดให้กิ่งพันธุ์ลึกลงดินประมาณ 3-4 นิ้ว รดน้ำให้ชุ่ม และนำไปวางไว้ตรงที่ร่ม มีแดดรำไร หมั่นรดน้ำเป็นประจำ หลังจากนั้นประมาณ 15-20 วัน กิ่งพันธุ์ก็จะเริ่มแตกใบใหม่ เมื่อปักชำได้ประมาณ 40 วัน ก็สามารถย้ายไปปลูกลงดินได้
       สำหรับการปลูกต้นชาฮกเกี้ยน นิยมปลูกในหลุมที่ขุดไว้เป็นทางยาวขนานไปกับแนวรั้วหรือกำแพง บริเวณที่ปลูกควรเป็นบริเวณกลางแจ้งที่ได้รับแสงแดดตลอดทั้งวัน เพราะต้นชาฮกเกี้ยนเป็นไม้ที่ชอบแสงแดดรำไรจนถึงแดดจัด ๆ

          การรดน้ำ ต้นชาฮกเกี้ยนทนน้ำได้ปานกลาง ทนแล้งได้ดี แต่ไม่ทนน้ำท่วม รดน้ำได้วันละครั้งในเวลาเช้าหรือเย็น ในช่วงหน้าแล้งที่ดินแห้งเร็วควรรดวันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็น แต่ในช่วงฤดูฝนอาจจะไม่ต้องรดน้ำก็ได้ และควรระวังการท่วมขังของน้ำ

          การใส่ปุ๋ย สามารถใช้ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก ผสมกับปุ๋ยเคมีสูตร 15-15-15 โรยข้างแถวปลูก จากนั้นพรวนดินกลบและรดน้ำให้ชุ่ม ไม่จำเป็นต้องใส่ปุ๋ยบ่อย แค่ประมาณ 2 เดือนต่อครั้งก็เพียงพอแล้ว

          การตัดแต่งกิ่ง ควรตัดให้เป็นทรงตามที่ต้องการอยู่เสมอ จะช่วยทำให้ทรงพุ่มของต้นมีความหนาทึบขึ้น และควบคุมแนวระดับการตัดแต่งได้ง่ายขึ้นด้วย

       ประโยชน์ของต้นชาฮกเกี้ยน
       ต้นชาฮกเกี้ยนนิยมปลูกเป็นไม้ดัดสำหรับประดับตกแต่งสวน และปลูกเป็นแนวรั้วหรือกำแพง เพราะต้นจะแตกกิ่งก้านและใบเป็นทรงพุ่มหนาแน่นสวยงาม มีขนาดความสูงที่กำลังพอดีอีกด้วย ช่วยปรับภูมิทัศน์ได้อย่างสวยงาม และยังมีสรรพคุณทางยา เช่น ราก ใช้กินเพื่อบำรุงสตรีหลังคลอด แก้น้ำเหลืองเสีย ใช้ถอนพิษ ดอก ใช้รักษาโรคเส้นประสาท นอนไม่หลับ ทำให้หลับสบาย รักษาโรคหืด รักษาโรคโลหิตพิการ และขับพยาธิ และใบ ใช้ขับเหงื่อ แก้ท้องเสีย แก้ไอ และบำรุงธาตุในร่างกายได้ รวมถึงมีการนำยอดอ่อนมาทำเป็นชา และใบแก่นำมาหมักทำเป็นปุ๋ยใส่ต้นไม้ทำให้ต้นไม้เจริญเติบโตได้ดี
       วิธีทำรั้วต้นชาดัด ชาฮกเกี้ยน
       สำหรับใครที่อยากทำรั้วจากต้นชาฮกเกี้ยน หากต้องการแนวรั้วแบบไหน ก็ให้ขุดดินให้เป็นร่องตามแนวที่ต้องการ หากจะปลูกเป็นกำแพงรั้วบ้าน ก็ควรเว้นระยะห่างของร่องปลูกกับขอบถนนประมาณ 50 ซม. เพื่อป้องกันไม่ให้กิ่งก้านของต้นตอนที่โตเต็มที่เลยเข้าไปในถนน และอาจจะปลูกเป็น 2 แถว สลับฟันปลา เว้นระยะห่างระหว่างต้นประมาณ 20 ซม. เพื่อให้ความหนาทึบของต้นแน่นพอที่จะบดบังจากคนภายนอกได้ และข้อควรระวังในการปลูกต้นชาฮกเกี้ยนทำรั้ว คือ ต้องหมั่นตัดแต่งกิ่งก้านเดือนละครั้งไม่ให้ยาวเกินออกมา สามารถดูวิธีทำรั้วต้นไม้ แบบละเอียดยิบทุกขั้นตอนเพิ่มเติมได้ที่
       วิธีปลูกต้นชาฮกเกี้ยนในกระถางเพื่อประดับตกแต่งสวน
       ต้นชาฮกเกี้ยนสามารถปลูกในกระถาง และตัดแต่งให้เป็นพุ่มหรือรูปทรงต่าง ๆ เพื่อประดับตกแต่งสวนให้เกิดความสวยงามได้ ในช่วงแรกของการปลูกควรเลือกกิ่งชำที่แข็งแรงมาปักลงถุงเพาะชำ ดูแลให้รากงอกใหม่อย่างสมบูรณ์ เมื่อกิ่งแข็งแรงดีแล้ว จึงย้ายไปปลูกในกระถางต่อไปอีกประมาณ 30-40 วัน แล้วจึงนำโครงเหล็กที่เตรียมไว้มาใส่ไว้ภายในกระถาง เพื่อเลื้อยขึ้นไปตามโครงเหล็ก และควรหมั่นตัดแต่งหรือโน้มกิ่งให้ไม้ค่อย ๆ เจริญเติบโตจนแผ่ขยายเต็มโครงเหล็กที่เตรียมไว้ เมื่อต้นชาฮกเกี้ยนโตจนได้รูปทรงหนาทึบตามที่ต้องการแล้ว ก็สามารถนำไปประดับตกแต่งสวนได้เลย
 
       ต้นชาฮกเกี้ยน หรือต้นชาดัด นับว่าเป็นต้นไม้ที่โตไว แข็งแรง ทนต่อสภาพแวดล้อมได้ดี ไม่ต้องประคบประหงมดูแลอะไรมาก แค่ตัดแต่งกิ่งก้านเดือนละครั้งก็เพียงพอแล้ว และยังใช้ประโยชน์ในการตกแต่งประดับสวน รวมถึงทำเป็นแนวกำแพงรั้วบ้านได้อีกด้วย หากใครต้องการทำแนวรั้วบ้านใหม่ ลองหันมาปลูกต้นชาฮกเกี้ยนกันนะคะ รับรองว่าบ้านจะน่าอยู่ ร่มรื่น มองออกมาแล้วจะสดชื่นแน่นอน
ขอบคุณข้อมูลจาก
vichakaset.com, pfaf.org, technologychaoban.com, kapook